Η Νάντια Πασχάλη ασχολείται με τον τουρισμό. Αγαπάει τα ταξίδια, το καλό φαγητό -αυτά θα τα καταλάβεις ρίχνωντας μια ματιά στο λογαριασμό της στο Instagram– και το θέατρο. Λίγο πριν φύγει για τις καλοκαιρινές της διακοπές μας δίνει tips για το νησί της, τη Μυτιλήνη. Ποια αξιοθέατα θα δεις, που θα δοκιμάσεις φαγητό, γλυκό, cocktails, που θα κολυμπήσεις αν πας με παιδιά στο νησί, αλλά και τι θα πάρεις φεύγοντας. Αυτός θα είναι ο δικός σου οδηγός.

Ποια είναι η πρώτη σου ανάμνηση από τη Μυτιλήνη;

Η Μυτιλήνη είναι ταυτισμένη με τα περισσότερα καλοκαίρια των παιδικών μου αναμνήσεων. Είναι το νησί του πατέρα μου, της γιαγιάς μου και του παππού μου, ένα νησί με έντονη ενέργεια, αντιθέσεις, θρησκευτικότητα, άρωμα ανατολής. Οι πρώτες αναμνήσεις είναι πολλές. Θυμάμαι χαρακτηριστικά να σπάω με πέτρες τα κουκουνάρια που έπεφταν από το πεύκο της αυλής μας στα Μυστεγνά για να φάω τον καρπό τους μαζί με τον παππού μου. Την γιαγιά μου να μας ταΐζει στο στόμα ζεστό ψωμί από τον φούρνο του χωριού με βούτυρο, ζάχαρη και κανέλα, τους φρέσκους αχινούς που μας έφερναν στη πόρτα κατευθείαν από τη θάλασσα, αλλά και τα ανέμελα καλοκαίρια στον κάμπο των Μυστεγνών με ξαδέρφια και ατελείωτο παιχνίδι μέχρι το βράδυ. Επίσης, πάντα θυμάμαι με δέος τα προσκυνήματα στον Ταξιάρχη του Μανταμάδου, τον αγαπημένο Άγιο του νησιού, καθώς και τις αμέτρητες ιστορίες με τα τάματα και τα θαύματα όλων των Αγίων που «αγκαλιάζουν» τη Μυτιλήνη και που οι ντόπιοι περιγράφουν με αφοπλιστική συγκίνηση. Παρεμπιπτόντως, δίπλα από τον ιερό ναό του Ταξιάρχη, υπάρχει η παραδοσιακή καφετέρια όπου έχω φάει τους καλύτερους λουκουμάδες της ζωής μου.

Τι απολαμβάνεις να κάνεις στο νησί;

Η Μυτιλήνη είναι ίσως το μόνο νησί που η ονομασία της πρωτεύουσάς του ταυτίστηκε με το όνομα του νησιού περισσότερο από ότι το επίσημο όνομα του, δηλαδή με αυτό της Λέσβου. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί στην Ελλάδα μετά την Κρήτη και την Εύβοια. Αυτό από μόνο του δηλώνει την πληθώρα επιλογών που έχει ο επισκέπτης. Πολλά χωριά με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική πέτρινων σπιτιών, πύργοι και αρχοντικά, συγκλονιστική τοπική γαστρονομία, μοναστήρια και εκκλησίες ορόσημα, τοποθεσίες περιπλανώμενες ανάμεσα στον μύθο και την ιστορία είναι λίγο-πολύ αυτά που χαρακτηρίζουν τη Μυτιλήνη. Προσωπικά, λατρεύω την πόλη, να περπατάω στον κεντρικό δρόμο της Ερμού χαζεύοντας κάθε είδους μαγαζάκια που πουλάνε από ελαιόλαδο, τοπικά τυριά και παξιμάδια μέχρι ζαχαροπλαστεία, παλαιοπωλεία αλλά και μαγαζιά με ρούχα και είδη σπιτιού, ακούγοντας την χαρακτηριστική Μυτιληνιά ντοπιολαλιά. Η Ερμού καταλήγει στην εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Θεράποντα, ένα μεγαλοπρεπή ναό που συνδυάζει τον αναγεννησιακό ρυθμό με στοιχεία μπαρόκ και που αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κτίσματα της πόλης. Εκεί δίπλα, βρίσκεται και το Πανελλήνιον, το ιστορικότερο ίσως καφενείο του νησιού, κτισμένο στις αρχές του περασμένου αιώνα, απ’όπου έχουν περάσει προσωπικότητες όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Γεώργιος Παπανδρέου. Σήμερα, το «διατηρητέο» Πανελλήνιον, ζωντανεύει μνήμες της παλιάς Μυτιλήνης και αυτή η νοσταλγική αίσθηση το κάνει από τα αγαπημένα μου σημεία στην πόλη για καφέ, γλυκό ή ακόμα και ποτό.  Συνεχίζοντας, η βόλτα εκτείνεται εκτός πόλης θαυμάζοντας πάντα τα μεγαλοπρεπή αρχοντικά με πανέμορφους κήπους στην περιοχή της Σουράδας, στ’Ακλειδιού, στο Μακρύ Γιαλό αλλά και στο Κιόσκι, τα οποία δημιουργήθηκαν από τους γαιοκτήμονες και τους
εμπόρους του νησιού στα τέλη του 19 ου αιώνα, μαρτυρώντας την έντονη ύπαρξη της αστικής τάξης του παρελθόντος. Εκτός από την πόλη, πάντα μέσα στο πρόγραμμα είναι οι εκδρομές στα χωριά και συγκεκριμένα στην Αγιάσο, τον Μόλυβο, την Πέτρα αλλά και την Ερεσό, που θεωρούνται δικαιολογημένα τα πιο ξακουστά. Όλα γεμάτα αντιθέσεις, σου συστήνουν το καθένα ξεχωριστά μια εναλλακτική πλευρά του νησιού, γεμάτη χρώματα, μυρωδιές, γεύσεις και εικόνες που σε κάνουν να νιώθεις ότι βρίσκεσαι κάθε φορά σε ένα διαφορετικό τόπο, ανεξάρτητος ο ένας από τον άλλο, με κοινό σημείο σύνδεσης την ένταση της ενέργειας που αποπνέουν. Επίσης, επισκέπτομαι πάντα το χωριό του Μανταμάδου για προσκύνημα στον Ταξιάρχη καθώς τη Μονή του Αγίου Ραφαήλ στη Θερμή, σαν παράδοση και προσωπική υπόσχεση.

https://www.instagram.com/p/8SOoaEoTHw/

Τι αξίζει να δούμε; Ποιο χωριό του νησιού ξεχωρίζεις και αξίζει να ανακαλύψει ο επισκέπτης;

Από πού να ξεκινήσει και πού να τελειώσει κανείς για τη Μυτιλήνη. Σίγουρα κάποιος που θέλει να την εξερευνήσει καλό είναι να έχει μπροστά του αρκετές ημέρες για να απολαύσει όσες περισσότερες πλευρές της μπορεί. Ξεκινώντας από την πόλη και συγκεκριμένα από την περιοχής της Απάνω Σκάλας, αρχίζει η βόλτα στην αγορά της
Ερμού με στάση για καφέ στο Πανελλήνιον ή σε ένα από τα πολλά καφέ της Προκυμαίας. Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή των παλιών «λαδάδικων» στο κέντρο, παλιές αποθήκες λαδιού και ελαιομεσιτικά γραφεία έχουν μετατραπεί σε μπαρ και εστιατόρια με την περιοχή να «κλέβει» τον κόσμο της προκυμαίας δίνοντας
ζωή στα στενά της πόλης. Οπωσδήποτε στις εκδρομές του επισκέπτη επιβάλλεται να συμπεριληφθεί η Σκάλα
Συκαμνιάς, ένα μικρό χωριό που αποτελεί τη γενέτειρα του Στρατή Μυριβήλη, του λογοτέχνη της γενιάς του ’30, με τη χαρακτηριστικά μουριά 130 ετών που έχει πάρει και την ονομασία του «Μουριά του Μυριβήλη», καθώς και η Παναγιά η Γοργόνα, το εκκλησάκι πάνω στο βράχο μπροστά στο λιμανάκι. Επόμενη στάση ο Μόλυβος στο βόρειο μέρος του νησιού, ίσως το πιο γνωστό χωριό της Μυτιλήνης και δικαιολογημένα αφού απλώνεται εντυπωσιακά γύρω από το ενετικό κάστρο. Εδώ, αξίζει η βόλτα στα παραδοσιακά καλντερίμια και την αγορά με στάση σε μια από τις ταβέρνες με θέα που κόβει την ανάσα και φυσικά επίσκεψη στο κάστρο. Στο Μόλυβο υπάρχουν πολλές επιλογές για θέρετρα και πλούσια πολιτιστική ζωή με πλήθος εκδηλώσεων, συναυλιών και παραστάσεων όλο το χρόνο. Το επόμενο χωριό είναι αυτό της Πέτρας με χαρακτηριστικό τον βράχο με 114 σκαλοπάτια που οδηγούν στην εκκλησία της Παναγίας Γλυκοφιλούσας με εκπληκτική θέα. Η Πέτρα είναι
γεμάτη από καλοδιατηρημένα νεοκλασικά αρχοντικά και κτίρια που φτάνουν μέχρι τον 18 ο αιώνα, γραφικούς πεζοδρόμους, μαγαζάκια, καφέ, εστιατόρια και οργανωμένη παραλία. Στις επόμενες στάσεις δεν θα μπορούσε να λείπει το Σίγρι όπου βρίσκεται το Απολιθωμένο Δάσος, ένα διατηρητέο φυσικό μνημείο με εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του όπου παρουσιάζονται στοιχεία εξαιρετικού ενδιαφέροντος για τη Γεωιστορική Εξέλιξη του Αιγαίου τα τελευταία 20 εκατομμύρια χρόνια. Σε μια εντυπωσιακή διαδρομή προς το χωριό της Ερεσού, τη γενέτειρα της Σαπφούς, στο δυτικό μέρος του νησιού ξετυλίγεται ένα σεληνιακό τοπίο που θυμίζει περισσότερο Κυκλάδες και είναι εντελώς διαφορετικό από την ανατολική πλευρά. Το ίδιο το χωριό της Ερεσού ομολογώ ότι δεν το έχω επισκεφθεί ποτέ, αν και σίγουρα είναι ιδιαίτερο και ξεχωριστό, καθώς πάντα καταλήγω στη Σκάλα Ερεσού, μια παραλιακή κοσμοπολίτικη πόλη, που προσδίδει αμέσως στον επισκέπτη ένα
αίσθημα ελευθερίας. Μια μεγάλη ακτογραμμή με χρυσή άμμο, ταβέρνες και μπαράκια, η Ερεσός αξίζει για διανυκτέρευση δύο και περισσότερων ημερών, για να απολαύσετε μια περιοχή πραγματικά δημιουργημένη για το καλοκαίρι με άφθονο ούζο και μεζέδες αλλά και ασυναγώνιστα κοκτέιλ στο θρυλικό «Parasol». Επιπλέον, αξιοθέατα που αξίζει κάποιος να επισκεφθεί είναι η θέση Καρήνη, λίγο έξω από την Αγιάσο με τα πλατάνια και τα νερά στην ομώνυμη ταβέρνα όπου εκεί στην κουφάλα ενός πλάτανου έμενε για αρκετά χρόνια ο ζωγράφος Θεόφιλος. Επίσης, μοναδικό θέαμα αποτελεί ο υδροβιότοπος της Καλλονής όπου υπάρχουν ροζ φλαμίνγκο που μπορούν να παρατηρηθούν από μακριά. Στα μουσεία που αξίζει κάποιος να επισκεφθεί είναι το Μοντέρνας Τέχνης Στρατή Ελευθεριάδη-Teriade, το Μουσείο Θεόφιλου, το Αρχαιολογικό Μουσείο Μυτιλήνης, το Ψηφιακό Μουσείο «Γεώργιος Ιακωβίδης» στα Xύδηρα της Λέβου, το Ελαιοτριβείο – Μουσείο Βρανά στον Παπάδο στην περιοχή του κόλπου της Γέρας και τα Μουσείο Ούζου στο Πλωμάρι, «Ο Κόσμος του Ούζου» της Ποτοποιίας Πλωμαρίου Ισίδωρος Αρβανίτης και το Μουσείο Ούζου της Ποτοποιείας Βαρβαγιάννη. Επίσης, η Μυτιλήνη έχει ενδεχομένως τα ομορφότερα παραδοσιακά καφενεία της Ελλάδος, όπως το Αθανασιάδειον στο Πλωμάρι, αλλά και πολλά στην Αγιάσο και σε άλλα χωριά.

Ποιες είναι οι καλύτερες παραλίες του νησιού; Θα ξεχώριζες κάποιες για οικογένειες;

Η παραλία της Ερεσού με μήκος 3 χιλιομέτρων είναι ενδεχομένως από τις πιο ξεχωριστές με χαρακτηριστικά κρυστάλλινα, κρύα νερά, ταβέρνες, καφέ και μπαρ που την καθιστούν ιδανική επιλογή για όλες τις ηλικίες. Τα Βατερά, με το μήκος της παραλίας να φτάνει κοντά στα 10 χιλιόμετρα, εστιατόρια, beach bar, ταβέρνες,
οργανωμένα σημεία με ξαπλώστρες αλλά και αντίστοιχα μεγάλο μέρος ανοργάνωτης έκτασης, μπορούν να ταιριάξουν σε όλα τα γούστα, είτε σε κάποιον που αναζητά την ηρεμία είτε σε κάποιον που αρέσκεται στην πολυκοσμία, και σίγουρα σε οικογένειες που μπορούν να περάσουν όλη την ημέρα εκεί. Νοτιοδυτικά του νησιού στον κόλπο της Γέρας βρίσκεται το Τάρτι, μια αμμουδερή παραλία με καθαρά νερά, ταβέρνες και καφετέρια, πάλι για όλες τις ηλικίες. Επίσης η Πέτρα, είναι μια από τις πιο ωραία οργανωμένες παραλίες του νησιού κατάλληλη για οικογένειες. Η μαγευτική παραλία της Χαραμίδας είναι σχετικά κοντά στην πόλη της Μυτιλήνης, μόλις 10 χιλιόμετρα μακριά, με πεντακάθαρα νερά, μέσα σ’ έναν ήρεμο κόλπο και λίγο πιο μετά βρίσκεται η παραλία του Άγιου Ερμογένη, ένας πολύ όμορφος μικρός όρμος για όσους αναζητούν ένα πιο ήρεμο περιβάλλον.

Υπάρχει κάποιο event ή μια γιορτή του νησιού μέσα στο καλοκαίρι που πρέπει να το δούμε οπωσδήποτε;

Το πανηγύρι της Αγιάσου προς τιμήν της Κοίμησης της Θεοτόκου τον δεκαπενταύγουστο είναι πραγματικά μια μοναδική εμπειρία. Οικογένειες, ζευγάρια, παιδιά ακόμα και άνθρωποι τρίτης ηλικίας, περπατάνε με αφετηρία τη Μυτιλήνη ή από κάθε άλλο σημείο του νησιού ώστε να φτάσουν στο ορεινό χωριό της Αγιάσου, μια απόσταση περίπου 25 χιλιομέτρων για να προσκυνήσουν την αρχαία εικόνα ως τάμα προς την Παναγία. Εκεί ο επισκέπτης συναντά μια τεράστια γιορτή που απλώνεται σε όλο το χωριό με επίκεντρο πάντα την εκκλησία, ένα θέαμα
εντυπωσιακό.

Ποιο είναι το ιδανικό μέρος να απολαύσεις το ηλιοβασίλεμα στη Μυτιλήνη;

Αναμφισβήτητα στη Σκάλα της Ερεσού, στο δυτικό μέρος του νησιού, μετά το μπάνιο στη θάλασσα και απολαμβάνοντας μεζέδες και ούζο, ο ήλιος δύει πίσω από τον βράχο «Αφεντέλη» με χρώματα συγκλονιστικά. Επίσης, στο Μόλυβο το ηλιοβασίλεμα είναι εξίσου μαγικό.

Τι πρέπει να δοκιμάσω οπωσδήποτε από την τοπική κουζίνα;

https://www.instagram.com/p/B1ZpDOpgz-s/

Η γαστρονομία της Μυτιλήνης, παρόλη την εγγύτητά του νησιού με την ανατολή δεν θυμίζει πολίτικη κουζίνα. Η γη του νησιού γεννά εξαιρετική πρώτη ύλη με το ελαιόλαδο να πρωταγωνιστεί. Αλλά και αδιαμφισβήτητα οι θαλασσινοί μεζέδες της είναι αξεπέραστοι. Παστές σαρδέλες Καλλονής, χταπόδι στα κάρβουνα, γιαπράκια (ντολμαδάκια), αμπελοφάσουλα, κολοκυθολούλουδα τηγανητά ή γεμιστά, σουγάνια (κρεμμύδια γεμιστά με κιμά), γκιουζλέμέδες (τυροπιτάκια), παπουτσάκια, σαγανάκι με ντόπιο λαδοτύρι, μπουρεκάκια με τυρί είναι κάποια από τα πιάτα που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσετε.

Που θα φάει το καλύτερο φαγητό;

Η αλήθεια είναι ότι στη Μυτιλήνη είναι πολύ δύσκολο να μην φας ωραία όπου και να πας. Κατά τη γνώμη μου, αν όχι η καλύτερη, τότε σίγουρα μια από τις καλύτερες κουζίνες που έχει η Ελλάδα, στις ταβέρνες της Μυτιλήνης ο επισκέπτης θα εκπλαγεί από τις υπέροχες γεύσεις που ξεχωρίζει η πολύ καλή πρώτη ύλη, το χαρακτηριστικό
ελαιόλαδο, τα τυριά αλλά και η εξαιρετική ισορροπία ποιότητας τιμής που σχεδόν δεν το πιστεύεις. Αγαπημένα μέρη για φαγητό που ξεχωρίζουν είναι οι Βάγιες και ο Αντώνης στο Καγιάνι, λίγο έξω από την πόλη, ο Βαφειός στο δρόμο προς τον Μόλυβο με παραδοσιακή σπεσιαλιτέ το γεμιστό αρνί με ρύζι και ξύσμα πορτοκαλιού, ο Μπαλουχανάς στη Γέρα της Λέσβου, οι ταβέρνες της Απάνω Σκάλας και το μεζεδοπωλείο Ερμής που δημιουργήθηκε από οικογένειες που ήρθαν στη Μυτιλήνη μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.

 Που θα κάτσω για να απολαύσω το καλύτερο γλυκό;

Το ιστορικό ζαχαροπλαστείο του «Φωτίου» και η «Φοντάνα» δυστυχώς δεν υπάρχουν πια, ωστόσο οι ιστορίες που έχω ακούσει για την Κοπεγχάγη παγωτό και την πάστα αμυγδάλου έχουν δημιουργήσει μέσα μου έναν αληθινό μύθο για τα αξεπέραστα γλυκά της πάλαι ποτέ αστικής ζαχαροπλαστικής του νησιού. Παραδοσιακά γλυκά της Μυτιλήνης είναι ο μπαλεζές, ένα ελαφρύ παραδοσιακό γλυκό με ανθόνερο, ζάχαρη και αμύγδαλα, τα «γεμάτα» δηλαδή τα αμυγδαλωτά αλλά και χειροποίητα γλυκά του κουταλιού φτιαγμένα από ντόπιους συνεταιρισμούς γυναικών που μπορεί κάποιος να προμηθευτεί στα σύγχρονα ζαχαροπλαστεία της πόλης.

Τι πρέπει να πάρω μαζί μου φεύγοντας από το νησί;

Τα πήλινα Μανταμάδου και Αγιάσου είναι πραγματικά έργα τέχνης που δίνουν σε κάθε σπίτι μοναδικό χαρακτήρα. Επίσης, ελαιόλαδο, ούζο, παξιμάδια από το χωριό Φίλια και λαδοτύρι Μυτιλήνης είναι απαραίτητα για να πάρετε μαζί σας μια γεύση από το νησί κατά την επιστροφή. Η Μυτιλήνη είναι ένας προορισμός που πρέπει να τον καταλάβεις. Είναι «βαρύ» νησί σε ό,τι αφορά την ενέργειά του, την ιστορία του, στον πολιτισμό που κουβαλάει. Δεν μπορεί να συγκριθεί με τον μινιμαλισμό των Κυκλάδων και αν κάποιος αναζητά αυτό τότε δεν θα το βρει εκεί. Είναι ένας τόπος που θέλει χρόνο να τον εξερευνήσεις και πάνω απ΄όλα να μπορέσεις να τον καταλάβεις. Μόλις όμως γίνει αυτό, θα σε γεμίσει βαθιά εικόνες, γεύσεις και αναμνήσεις.